Ngục Thu Yên
Rằm tháng Chín. Trăng thật sáng. Thấy
rõ mặt những nhà sư đang đứng chấp tay trước thiền-phòng. Đêm càng về
khuya, cảnh-vật càng yên-tịnh. Những câu hò, giọng hát... của dân làng
dưới chân ngọn Tà-Đức đã ngưng lại từ hồi nào. Một sự yên-tịnh cơ-hồ có
thể nghe được tiếng thở cũng như nhịp tim đập của những nhà sư. Đêm
ấy, đêm viên-tịch của Thiền-Sư Không-Minh.
Trong phòng, thiền-sư Không-Minh
đi-đi, lại-lại. Đôi lần ông cầm cây bút lông, chấm vào lọ mực, đặt tay
lên tờ giấy trắng rồi bỏ dở. Ông ngồi xuống ở tư-thế kiết-già, nhắm mắt,
và lắng nghe hơi thở. Hơi thở làm ông thấy tâm mình chưa tịnh. Ông lại
đứng lên, tiến về cửa sổ, và nhìn xuống chân núi.
Ông ngỡ mình đã thoát được mọi
cảnh-giới... Thế mà ông đang bất-an. Ánh trăng thôn-dã và những câu hò
của dân làng ở chân núi đêm ấy đã làm ông xao-động nhiều. Đó là lần đầu
tiên ông thấy trăng đẹp, và những câu hò, câu hát ấy là những gì ông nên
tìm đến và gắn-bó.
Thiền-sư Không-Minh như tiếc. Ông đã
bỏ cái có để tìm cái không. Và sau khi viên-tịch, lấy gì bảo-đảm ông sẽ
tìm được cái không ấy. Một điều ông biết rõ là ông đã mất đi những cái
ông nên có. Hằng ngày ông được khen là giỏi, tài cao, đức-hạnh,
Phật-Pháp tinh-thông... nhưng ông đã được gì và đã để lại gì.
Đêm chưa kịp qua, ánh nắng ban mai chưa kịp lên, những nhà sư đã đẩy cửa thiền-phòng bước vào.
- Ai sẽ là người được truyền y-bát?
Một câu hỏi, dẫu không nói ra, như
những hạt dẻ đã nẩy mầm trong đầu những nhà sư này từ lâu. Vạt áo
tu-hành tuy có dài vẫn không giấu được những bước chân vội-vã. Nhưng ai
cũng chưng-hửng. Thiền-sư Không-Minh không viên-tịch ở tư-thế kiết-già
mà ông đang đứng tựa cửa sổ, mặt hướng về chân núi.
Thiền-sư Không-Minh không để lại bài
kệ nào, và cũng chẳng chọn người kế-thừa. Sau khi ông mất, môn-đệ ông
mỗi người đi mỗi ngả. Cái tên thiền-tự là gì không còn ai nhắc tới, và
cái tên của ngọn núi cũng vậy. Bây giờ, người ta chỉ biết ở Bình-Thuận
có ngọn Tà-Dôn, Tà-Cú, và Tà-Bao, còn cái tên Tà-Đức đã đi vào
quên-lãng.
Một sự viên-tịch không trọn-vẹn nhưng ánh trăng thôn-dã và tiếng hát dân-gian đêm đó đã viên-mãn.
Ngục Thu Yên